Mitologie

Mitologia Eldarów
Ponieważ są najstarszą rasą - od nich zaczniemy...

WSTĘP
Eldarska mitologia, choć czasami zwana religią, nie jest systemem religijnym, nie jest religią w tym znaczeniu, do którego przywykliśmy my, ludzie. Eldarzy nie czczą bogów wystawiając im świątynie czy składając ofiary. Jednak każdy Eldar zna mity swojej rasy i przez całe życie stara się zachowywać zgodnie z "przykazaniami" ulubionego "bóstwa". Nie oznacza to jednak, że Eldar, który wybrał służbę dla określonego bóstwa, nie wierzy w inne czy je lekceważy. Wybór ten jest po prostu wyborem określonej drogi, sposobu życia.
Zarówno Eldarowie jak i Khaddarowie, uważają, że religie innych ludów są zmyślone i sztuczne, jedynie wierzenia Khazadów są zgodne z prawdziwą postacią rzeczy, a jedyna różnica między krasnoludzką i elfią mitologią tkwi w nazewnictwie i nielicznych szczegółach związanych ze szczególną filozofią krasnoludów.
Opracowanie eldarskich mitów jest przedsięwzięciem nader ryzykownym. Przede wszystkim, eldarin jest językiem, który ze względu na swój symbolizm nie pozwala na jednoznaczną interpretację. Nawet tłumaczenie imion "bóstw" czy herosów eldarskich dalekie jest od doskonałości. Innych problemów nastręcza także złożona, niezrozumiała dla ludzi filozofia i psychologia Eldarów. Są one integralną częścią mitologii eldarskiej, zarówno czymś, co na podania Eldarów miało wpływ, jak i z tejże mitologii wynikło. Tak więc niniejsze opracowanie jest zaledwie próbą streszczenia i przybliżenia ludzkiemu czytelnikowi wierzeń, które aczkolwiek piękne i pobudzające wyobraźnię, nie mogą być do końca zrozumiałe.
I jeszcze jedna uwaga: opracowanie niniejsze dotyczy głównie podań Eldarów, czyli "Elfy Światła". Mitologia Khaddarów, aczkolwiek cytowana w kilku miejscach, zostanie szczegółowo omówiona w części dalszej.

STWORZENIE ŚWIATA
U podstaw elfiej ( a więc również khaddarskiej ) kosmogonii leży wiara w Elaenae, Pramacierz, Matkę Wszechrzeczy. Ona jest pierwotną siłą, wieczną energią, która nie miała początku i której nie będzie końca. Ta energia przeistoczyła się w materialny wszechświat. Z pragnienia Eleanae, by stworzyć idealną harmonię wiążącą nowopowstałe uniwersum, zrodziła się Fairidelradilne, Prasmoczyca. Tożsama z równowagą, jest ona ideą doskonałej, idealnej harmonii. Jej natchnieniem jest Eleanae, która daje jej siłę kreacji, obdarza aktywnością. Dla obu tych mocy czas nie istnieje, a podstawowym prawem jest zmiana. Dlatego właśnie wszechświat jest w ciągłym ruchu.
Trzeba tu zaznaczyć wyraźnie, że chronologia w elfiej mitologii jest rzeczą względną, podział na teraźniejszość i przeszłość wydaje się być wymyślona przez człowieka. W rzeczy samej bowiem granica między tym, co było i tym, co jest nie przebiega w żadnym konkretnym miejscu w czasie.
Moc wypełniająca Fairidelradilne jest tak potężna, że potrzeba filarów, które pomogłyby utrzymać równowagę. I tak rodzą się przeciwstawne siły podtrzymujące harmonię. Fairboenaer, czyli Ognisty Ptak, i An Aephel, Wielki Niszczyciel. Pierwszy z nich to Porządek, Ład, drugi jest Chaosem. Pierwszy jest siłą zachowawczą, której aktywność jest poświęcona zachowaniu ustalonej postaci świata. Drugi jest Chaosem, dążącym do zmian za wszelką cenę. Pomiędzy nimi trwa wieczny konflikt. Jednak nie walczą oni między sobą, gdyż byłaby to walka bratobójcza ( Khaddarowie twierdzą jednakże, że An Aephel otwarcie występuje przeciwko bratu i pokonuje go, ale ten odradza się z popiołów, by walka rozgorzała od nowa).
Rozpostarte skrzydła Fairidelradilne obejmują obu synów, na obu się wspierają, ale gdy jeden zyskuje przewagę, Równowaga zostaje zachwiana. Jest to jednak stan chwilowy: gdy zwycięża Chaos, Feniks wypala się, by zaraz odrodzić się z popiołów. Gdy przeważa Feniks, jego płomień spala An Aephela, ale wtedy Fairidelradilne chwieje się - w ten sposób Nieład powraca. Cała ta trójca natchniona przez moc Elaenae daje początek Żywiołom. Każdy z nich jest jednocześnie budulcem Wszechświata, jak i narzędziem, dzięki któremu powstaje Elradil - Świat. Gdy Fairidelradilne płacze nad porażką jednego z synów, z jej łez powstaje An Eire, Woda. Ogień, An Fair, to Żywioł, który Chaos obraca przeciwko Porządkowi, ten zaś walczy nim przeciwko Chaosowi. Oddech Prasmoczycy natchniony przez Elaenae, daje moc Fairboenaerowi i An Aephelowi, a jest on An Boen, Powietrzem. Wreszcie rodzi się najmłodszy z Żywiołów, An Arda, Ziemia. Ale to podłoże, podstawa świata nie jest najpośledniejszym Żywiołem.
Tak więc Świat budowany jest przez Trójcę i Żywioły, a Żywioły są jednocześnie jego składnikami. Podstawą, „miejscem świata” jest An Arda, Ziemia wraz z Metalem - materia ożywiona przez Ogień, Wodę i Powietrze. An Boen ożywia wszystko swym powiewem, jest drzewami i całą roślinnością, ale też ich stwórcą. Jednak ci pierwsi mieszkańcy świata mają swe korzenie w Ziemi. Bowiem wszelkie rośliny są dziećmi Powietrza i Ziemi. Ale po to, by mogły normalnie żyć muszą być karmione przez Wodę, bez której uschłyby, gdyby dosięgnął je żar Ognia. Lecz przecież i An Fair jest niezbędny, bez niego An Arda byłaby tylko pustą, martwą skorupą.
Każdy z Żywiołów ma dwa oblicza - gdy przejmuje nad nimi władzę Chaos lub gdy włada nimi Porządek. Obydwa te stany są zarazem jednym - Równowagą. Lecz kiedy Światem włada Chaos, Ogień staje się Pożogą, Woda zamienia się w Potop, zaś Wiatr przeradza się w Wicher. Ziemia nie tylko pochłania ofiary niszczycielskiej działalności swego rodzeństwa, gdy rządzi nim Chaos. An Arda otwiera się, by w swym wnętrzu na zawsze uwięzić tych, którzy nie oparli się Potopowi, Pożodze i Wichrowi. Lecz Ziemia także wydaje na świat nowe życie, pod wpływem Ognia, przeniknięta Powietrzem, łagodzona, wzmacniana Wodą.
Tak następują Zmiany we Wszechświecie, Żywioły kierowane są przez Porządek i Chaos, one z kolei są trzymane w ryzach przez Fairidelradilne natchnioną przez Elaenae.

KOSMOGONIA KHAZALIDZKA
hasłowo, jakby to leksykon był

EKTHIN - Pramatka Wszechrzeczy, Pierwotna.
“Energia", z której powstał Wszechświat. Pierwotna siła kreacji. Nicość. Wielka Macierz (Matryca – Scris?).
Z jej pierwszej, ukierunkowanej myśli powstało ziarno, które zakiełkowało w łonie nicości i wydało z siebie EKTHERSKARTH (Wielką Matkę Ognia) - Prasmoczycę.

EKTHERSKARTH - Prasmoczyca.
Pierwsza istota we Wszechświecie. Ta, która wyśniła Świat. Równowaga. Idealna Harmonia. Byt w nicości. Śniła o Życiu i Śmierci, Porządku i Chaosie. W jej pierwszym śnie pojawiły się boskie istoty: SKAROIN - Feniks, oraz BHARAR KRITHYMON - Chaos Niszczyciel.

SKAROIN - Dziecię Ognia. Feniks.
Prawidłowość. Wedle zamysłu (snu) EKTHERSKARTH został zabity przez KRITHYMONa, aby z jego ciała mógł powstać Świat (Kalderan, który jest inkarnacją Feniksa). Cykl narodzin i śmierci świata trwa bezustannie, jak było na początku, teraz i na wieki wieków. Wg Khazadów z jego serca (myśli) powstał Ogień, z ciała Ziemia, z krwi Woda, a ze skrzydeł - Niebo (Powietrze).
W innej znanej wersji przekazu o stworzeniu świata, Kalderan powstał z ciała Prasmoczycy, a SKAROIN i KRITHYMON reprezentują tylko siły kreacji i destrukcji w tym świecie.
SKAROIN dla Khazadów jest symbolem cyklu przyrody, narodzin i śmierci, wiecznego odradzania się, nadziei ale i nieuniknionego losu.

BHARAR KRITHYMON - Chaos niszczyciel.
Chaos. Nieprzewidzialny, Szalony, Cień. Jeden ze snów EKTHERSKARTH. Wedle jej zamiaru zabił SKAROINa, aby Świat mógł zaistnieć w materii. Wedle Khazadów zakończy on cykl życia i śmierci, i zniszczy świat ostatecznie. "...Albowiem jako nastąpił początek, tak i też koniec nastać musi. Taka jest kolej rzeczy..."
Za wcielenie Bharar Krithymon (chaosu) uznawano Nieciągłość Magiczną rozpościerającą się na północy u podnóży Gór Karnog, zanim Khazadowie zaczęli eksplorację kontynentu i odkryli inne Strefy. Obecnie uznają Strefy raczej jako manifestację niż wcielenie.

ATHER - Życie.
Jedna z manifestacji (stron) EKTHERSKARTH, częściej kojarzona ze SKAROINem niż z KRITHYMONem. Choć nie jest to przecież prawda. Życie to początek a nie odradzanie.

ODH - Śmierć.
Druga strona medalu. Śmierć to koniec, ale nie zniszczenie (nie jest wyłączną domeną Chaosu). U Khazadów oznacza raczej Przejście duszy przez Bramę w dalszą drogę ku doskonałości.

ŻYWIOŁY

Wedle Khazadów Świat w każdej swej cząstce zbudowany jest z czterech żywiołów - ognia, ziemi, wody i powietrza. One to stanowią byt Prasmoczycy EKTHERSKARTH.

Żywiołem centralnym jest SKARTH - Ogień, czyli dusza, żar, energia organizmu, Libido, które ujarzmione może posłużyć tworzeniu, kreacji, a obnażone pochłania, pożera, nieustannie łaknie.

Następną warstwą Świata jest NOGATH - Ziemia, czyli szkielet, budulec świata, podstawa, ostoja, Ego, materia.

Kolejnym żywiołem jest TALTH - Woda, czyli krew świata, ruch, Superego, które urabia ciało (ziemię, Ego) i trzyma w ryzach pragnienie (ogień, Libido).

Żywioł zamykający krąg to KADATH - Powietrze, czyli myśl, kierunek, astral, Supra Ego, dążenie, którym karmi się i chce osiągnąć Libido (ogień) by się spełnić. Przeciwieństwo ziemi, materii.

W kilku słowach zawarty jest khazalidzki pogląd, że wszystko, w tym również ciało i umysł, zbudowane jest z harmonii żywiołów i każda choroba, każda niewłaściwość spowodowana jest zachwianiem równowagi między nimi.